ODRA

Z człowieka na człowieka

Wirusy odry mogą być przenoszone poprzez kontakt z wydzieliną z nosa lub gardła. Do zakażenia dochodzi zwykle za pośrednictwem małych kropelek, które rozprzestrzeniają się w powietrzu, gdy chora osoba kaszle, kicha lub mówi i są one wdychane przez innych. Zakażenie jest również możliwe bez bezpośred niego kontaktu, na przykład w pomieszczeniach, w których przebywały wcześniej zakażone osoby.

Odrą może zarazić się każdy, kto nie został w pełni zaszczepiony lub nie chorował na tę chorobę. Małe niemowlęta i inne grupy osób, które (jeszcze) nie mogą być szczepione, są szczególnie zależne od tego, czy ich otoczenie zostało zaszczepione oraz od odporności zbiorowej populacji. Poważne powikłania występują częściej u dzieci poniżej 5. roku życia i dorosłych powyżej 20. roku życia w porównaniu z innymi grupami wiekowymi. Ponadto powikłania są częściej obserwowane u osób z wrodzonym lub nabytym niedoborem odporności. Również kobiety w ciąży są narażone na zwiększone ryzyko powikłań w porównaniu z kobietami niebędącymi w ciąży.

• Przed wizytą u lekarza należy telefonicznie poinformować przychodnię o podejrzeniu zachorowania na odrę, aby zespół przychodni mógł podjąć odpowiednie środki ochronne.
• Nie istnieje leczenie przyczynowe odry. Można złagodzić niektóre objawy, takie jak gorączka.
• Antybiotyki nie pomagają w walce z odrą, ponieważ są nieskuteczne wobec wirusów. Mogą być one stosowane w przypadku wystąpienia dodatkowych powikłań spowodowanych przez bakterie.
• Osoby chore powinny pozostać w domu i unikać kontaktu z osobami, które nie są w pełni chronione przed odrą (czyli nie zostały zaszczepione lub nie przebyły same choroby), dopóki zgodnie z opinią lekarza występuje ryzyko rozprzestrzeniania się wirusa odry.
• Osoby podejrzane o zachorowanie na odrę również powinny pozostać w domu, dopóki podejrzenie to nie zostanie ponad wszelką wątpliwość wykluczone przez lokalną służbę zdrowia lub lekarza.
• Przepisy ustawy o ochronie przed zakażeniami mają zastosowanie do odry. Dzieci i dorośli, u których zdiagnozowano lub podejrzewa się odrę, tymczasowo nie mogą przebywać lub pracować w placówkach edukacyjno-oświatowych takich jak szkoły lub żłobki. Dotyczy to również osób wspólnie zamieszkałych, wśród których wystąpił przypadek choroby lub podejrzenie jej wystąpienia. Informacje na temat wyjątków od tej reguły posiadają organy służby zdrowia. Osoby dotknięte chorobą muszą poinformować o niej placówkę edukacyjno-oświatową.
• Lekarz prowadzący lub właściwy organ służby zdrowia zadecyduje, kiedy taka placówka może wznowić pracę lub kiedy będzie można ponownie do niej uczęszczać. Z reguły osoby chore nie są ponownie przyjmowane nie wcześniej niż 5. dnia po pojawieniu się wysypki.

Szczepienie

Ständige Impfkommission (STIKO) zaleca szczepienia przeciwko odrze. Do tego celu stosowane są szczepionki MMR, które chronią również przed świnką i różyczką, oraz szczepionki MMRV, które zawierają dodatkowo składnik przeciwko ospie wietrznej (varicella).

• W przypadku dzieci zaleca się budowanie ochrony immunologicznej w dwóch etapach: pierwszą dawkę należy podać w wieku 11 miesięcy, a drugą w wieku 15 miesięcy, ale nie wcześniej niż 4 tygodnie po pierwszym szczepieniu. Pierwsze szczepienie MMR można przeprowadzić w ramach badania wczesnego wykrywania. Pierwszą szczepionkę MMR można podać w wieku 9 miesięcy, jeśli dziecko zostanie przyjęte do żłobka lub innej tego typu placówki przed ukończeniem 11. miesiąca życia.
• Niezaszczepione dzieci i młodzież należy zaszczepić jak najszybciej, podając dwie dawki w odstępie co najmniej 4 tygodni.
• Dorosłym urodzonym po 1970 r. zaleca się pojedyncze szczepienie jako szczepienie standardowe, jeśli nie zostali zaszczepieni przeciwko odrze w dzieciństwie lub zostali zaszczepieni tylko raz. Dotyczy to również sytuacji, gdy status zaszczepienia jest niejasny. Podwójne szczepienie przeciwko odrze jest zalecane osobom urodzonym po 1970 r. i wykonującym specjalne zawody. Obejmuje to pracowników placówek edukacyjno-oświatowych, placówek medycznych, placówek opiekuńczo-wychowawczych, miejsc zakwaterowania zbiorowego dla uchodźców, a także pracowników szkolnictwa wyższego i technicznego.

Każdy, kto miał kontakt z osobą chorą na odrę i nie posiada nabytej odporności, powinien otrzymać tak zwane szczepienie poekspozycyjne w ciągu 3 dni, jeśli to możliwe. Może ono zapobiec wystąpieniu choroby lub złagodzić jej przebieg. Podanie przeciwciał (immunoglobulin) można rozważyć w przypadku osób mających kontakt z wirusem, które nie mogą otrzymać szczepionki MMR (np. niemowlęta w wieku poniżej 6. miesięcy i kobiety w ciąży).

Zgodnie z ustawą o ochronie przed odrą rodzice mają obowiązek udokumentować, że ich niepełnoletnie dziecko otrzymało odpowiednią szczepionkę przeciwko odrze po ukończeniu pierwszego roku życia przed tym, jak zaczną uczęszczać do przedszkola lub szkoły, lub przedstawić zaświadczenie lekarskie stwierdzające, że dziecko jest odporne na odrę. Wystarczające uodpornienie przeciwko odrze ma miejsce, jeśli przeprowadzono co najmniej jedno szczepienie przeciwko odrze po ukończeniu pierwszego roku życia i co najmniej dwa szczepienia przeciwko odrze po ukończeniu drugiego roku życia. Odporność można ocenić za pomocą badania krwi (tzw. oznaczenie miana). Wymogi te mają również zastosowanie do osób, które znajdowały się w domu dziecka przez cztery tygodnie lub są zakwaterowane w ośrodku dla uchodźców. Pracownicy urodzeni po 1970 r. zatrudnieni w placówkach edukacyjnego-oświatowych i posiadający wspólne zakwaterowanie, a także pracujący w sektorze medycznym muszą przedstawić dowód dwóch szczepień lub zaświadczenie wskazujące na uzyskanie odporności na odrę.

Dalszych porad udzielają lokalne organy służby zdrowia. Ponieważ przypadki odry muszą być zgłaszane, posiadają oni informacje na temat bieżącej sytuacji i dysponują dużym doświadczeniem w radzeniu sobie z tą chorobą.

Bardziej szczegółowe (specjalistyczne) informacje można również znaleźć na stronie internetowej Robert Koch-Institut (www.rki.de/masern).

Więcej informacji na temat ochrony przed infekcjami poprzez szczepienia można znaleźć również na stronie internetowej Bundeszentrale für gesundheitliche Aufklärung (www.impfen-info.de).

Informacje na temat ustawy o ochronie przed odrą można znaleźć na stronie internetowej www.masernschutz.de.