BOĞMACA

İnsandan insana

Boğmaca patojenleri insandan insana damlacık enfeksiyonu ile bulaşır. Öksürme, hapşırma veya konuşma esnasında bakteriler burun boğaz bölgesinden gelen küçük damlacıklar aracılığıyla havada 1 metre ileriye kadar yayılırlar ve teneffüs edilebilirler. Hasta olan kişi ile korunmasız sağlıklı bir kişi arasında gerçekleşen temasların neredeyse hepsi bulaşmaya yol açmaktadır. Bakterilerin aşı korumasına sahip sağlıklı bireylere geçici olarak yerleşmesi de olasıdır. Aşısı yapılmış olanlar kendileri hastalanmaz ama bakterileri diğer kişilere muhtemelen aktarabilir.

Bir yenidoğan için boğmaca hastalığı hayati tehlike taşıyabilir. Bunların üçte ikisi için hastaneye yatış gereklidir. Yenidoğanlara boğmacaya karşı antikorlar ancak annenin doğumdan birkaç hafta önce aşılanmasıyla aktarılabilir. Söz konusu bu koruma çocukları ilk haftalarda, kendilerinin aşı olması mümkün olana kadar korumaktadır. Çocuklar ancak aşılanarak etkin bir korumaya sahip olurlar. Aşı olanların koruması sadece birkaç yıl sürdüğünden daha büyük çocuklar, gençler ve yetişkinler de hastalanabilirler ancak daha hafif bir hastalık seyri görülür. Bununla birlikte bu kişiler özellikle bebekler, küçük çocuklar, yaşlılar ve temelde yatan bir hastalığı olan kişiler için ciddiye alınması gereken bir enfeksiyon kaynağı teşkil etmektedirler.

• Hastalar diğer şahısların korunması adına başka bir mekana tecrit edilmelidir ve özellikle bebeklerle, küçük çocuklarla ve yaşlılarla temas içinde bulunmamalıdır.
• 6 aylıktan daha küçük bebekler ve ağır bir temel hastalığı olan kişiler boğmaca enfeksiyonunda çoğu zaman hastanede tedavi edilirler. Burada hayati risk taşıyan nefes kesintileri zamanında fark edilebilmektedir.
• Hastalar, kuru öksürüğü yumuşatmak için prensip olarak bol sıvı tüketmeye özen göstermelidirler. Öğürme refleksi ve kusma dolayısıyla küçük öğünleri gün içine yaymak faydalı olacaktır.
• Çocuklar öksürük atakları esnasında dik olarak ve başları hafifçe öne eğilmiş bir pozisyonda oturmalıdırlar.
• Diğer insanları hastalıktan korumak amacıyla Enfeksiyon Koruma Yasası’nın yasal düzenlemeleri geçerlidir. Boğmaca hastalığı olan veya kendilerinde boğmaca şüphesi bulunan çocuk ve yetişkinler, okullar ve kreşler gibi toplum kuruluşlarını geçici olarak ziyaret edemez veya burada çalışamazlar. Toplum kurulumlarında bulunmaya prensip olarak antibiyotik tedavisine başlandıktan 5 gün veya sağlık durumlarının izin vermesi halinde hastalık şüphesi tamamen ortadan kalktıktan sonra ya da Antibiyotik tedavisi olmadığında ancak öksürüğün başlamasından 3 hafta sonra izin verilir.
• Boğmacadan şüphelenilmesi halinde hastalığın diğer kişilere bulaşmasını engellemek amacıyla muayenehane ekibinin gerekli önlemleri alabilmesi için doktorunuzun muayenehanesini önceden bilgilendiriniz.

Aşı

Boğmacaya karşı koruyucu bir aşı mevcuttur. Daimi Aşı Komisyonu (STIKO) bu aşıyı şu kişiler için önermektedir:

• Bebekler için aşının üç aşamalı olarak yapılması ön görülmektedir, bunlar bebek dünyaya geldikten sonraki 2, 4 ve 11 ay içinde yapılmalıdır. Aşılar kısmen erken tanı muayeneleri ile eş zamanlı olarak yapılabilir. Boğmaca bebekler için hayati bir tehlike teşkil edebildiği için bebekler mümkün olduğunca erken aşılanmalıdırlar.
• Çocukların ve gençlerin 5-6 yaşlarında ve 9–16 yaşlarında birer defa olmak üzere tekrar aşıları yapılmalıdır.
• Yetişkinler, zamanı gelen ilk tetanos ve difteri aşısını bir defaya mahsus olmak üzere boğmaca aşısı ile birlikte yaptırmalıdırlar. Bu, yaralanmadan dolayı tetanos aşısına gerek duyulduğu durumlarda da geçerlidir!
• Hamileler için aşı, 28. Haftadan itibaren son trimesterin başlangıcında öngörülmektedir. Erken doğum için yüksek ihtimal söz konusuysa, aşılama ikinci trimestere alınmalıdır. Aşı, daha önce yapılan boğmaca aşısı zamanından bağımsız olarak ve her hamilelikte gerçekleştirilmelidir.
• Aile fertleri veya bakıcılar gibi bebekle yakın temasta bulunanlar, son 10 yıl içinde aşı olmamışlar ise aşılanmalıdır. Aşı mümkün olduğunca en geç çocuğun doğmasından 4 hafta önce veya anne hamileyken ya da bu zaman geçmişse doğumdan kısa bir süre sonra yapılmalıdır.
• Ayrıca son 10 yıl içinde boğmaca aşısı olmamış sağlık sektörü ve toplum kuruluşları çalışanları da aşılanmalıdır.

Bu hastalık, hastalığı geçirmiş olan tüm yaş gruplarındaki insanlara tekrar bulaşabilir. Hastalıktan sonra kazanılan bağışıklık yaklaşık 7 ila 20 yıl, aşılama sonrası ise 5 ila 7 yıl sürmektedir.

Daha geniş bilgi için yerel Sağlık Müdürlüğü hizmetinizdedir. Boğmacayı bildirmek zorunlu olduğu için burada güncel durum ve hastalıklarla ilgili konulara ilişkin kapsamlı bilgiler bulunmaktadır. Daha ayrıntılı (teknik) bilgilere internet üzerinden Robert Koch Enstitüsü’nün sayfalarından ulaşabilirsiniz (www.rki.de/pertussis). Sağlık Eğitimi Federal Merkezi’nin sayfasında (www.impfen-info.de) aşı ile enfeksiyondan korunma konusuna ilişkin bilgiler bulabilirsiniz.