Kampilobakterler bulaşıcı ishal hastalıklarına yol açan bakterilerdir. Bu enfeksiyonlar tüm dünyada görülürler, Avrupa’ da özellikle sıcak mevsimlerde ortaya çıkarlar. Bakteriler özellikle hayvanların sindirim sistemlerinde yaşarlar, bakterilerle kolonize olan hayvanda hastalık genellikle ortaya çıkmaz. Kampilobakterler Almanya’da ishal vakalarının en sık görülen bakteriyel patojenidir.
Gıda maddeleri ile
Kampilobakterlerin başlıca bulaşma kaynağı bakterilerle kontamine gıda maddelerinin tüketilmesidir. Bulaşma sıklıkla kanatlı hayvan etleri ile gerçekleşir. Kampilobakterler, salmonellalardan farklı olarak gıda maddelerinde çoğalamazlar. Fakat ortamda bir süre canlı kalabilirler. Çiğ etin hazırlanması sonrasında kesme tahtalarının ve bıçakların yeterince temizlenmemesi gibi yetersiz mutfak hijyeni de bulaşmalara yol açabilir.
Sıklıkla kampilobakterle kontamine olan gıda maddeleri şunlardır:
İnsandan insana
Hastalığın insandan insana, temas enfeksiyonu yoluyla bulaşması da mümkündür. Burada hasta kişinin çok küçük miktardaki dışkı kalıntılarında bulunan patojenler kirli eller aracılığıyla ağza ulaşırlar.
Hayvanlarla doğrudan temas yoluyla
Hastalık hayvan sahiplerine evcil hayvanlarından bulaşabilir. Burada bulaşma hayvanların dışkıları aracılığıyla gerçekleşir.
Kirlenmiş sular yoluyla
Bazen göller de kampilobakter ile kontamine olabilmektedir. Nadiren yüzme esnasında su yutulması ile kirli sular aracılığıyla bulaşma riski de mevcuttur.
Hastalık genellikle ateş, baş ve adale ağrısı ile başlar, bu şikayetleri kısa bir süre sonra şiddetli karın ağrısı ve kasılması, bulantı ve ishal takip eder. İshaller lapamsı, oldukça sulu ve hatta kanlı olabilmektedir. Bir kampilobakter enfeksiyonu genellikle bir hafta kadar sürer. Enfeksiyon normal şartlarda herhangi bir komplikasyon olmaksızın seyreder ve kendiliğinden iyileşir. Birçok kampilobakter enfeksiyonu herhangi bir hastalık belirtisi göstermeden de seyredebilir.
İstisnai durumlarda komplikasyon olarak romatizmal eklem iltihaplanmaları veya beyin zarı iltihabı ortaya çıkabilir, hatta çok nadir durumlarda, felç belirtilerine yol açabilen Guillain-Barré sendromu gibi ciddi nörolojik hastalıklar da görülebilir.
Hastalığın bulaşması ile ortaya çıkması arasında geçen süre genellikle 2 ila 5 gün, münferit vakalarda 1 ila 10 gündür. Hastaların bulaştırıcılıkları dışkı yoluyla patojenleri dışarı atmaya devam ettikleri müddetçe sürer. Bu süre ortalama 2 ila 4 hafta sürer, yani patojenlerin dışarı atılması şikayetlerin sona ermesinden sonra da sürebilir. Savunma sistemleri zayıf olan kişiler dışkıları ile hastalığı bulaştırmaya çok daha uzun bir süre devam edebilirler.
Büyük bir hastalanma riski küçük çocuklarda görülür. Hastalık 20-29 yaş arasındaki genç yetişkinlerde de sıklıkla görülmektedir. Genel olarak bebekler, küçük çocuklar, yaşlı ve bağışıklık sistemi zayıflamış kişiler yüksek risk altındadırlar.
Nitelikli mutfak hijyeni: Gıda maddeleri ile ilgili doğru uygulamalar
Kampilobakterler oldukça hassastır. Bunlar gıda maddelerinde çoğalamazlar. Fakat bu mikroplar bazı koşullar altında derin dondurulmuş ürünlerin üzerinde aylarca canlı kalabilirler. Bunlar ürünler çözüldükten sonra da bulaşıcılıklarını korurlar.
İyi bir el hijyeni
Tuvalet ihtiyacınızı giderdikten sonra ve yiyeceklerin hazırlanmasından ve yemekten önce ellerinizi su ve sabunla iyice yıkayınız! Ayrıca yemekleri hazırlamadan önce ve özellikle çiğ tavuk eti olmak üzere çiğ gıda maddeleriyle temas ettikten sonra el hijyenini istikrarlı bir şekilde sağlamaya dikkat ediniz. Ellerinizi yıkadıktan sonra temiz bir havlu ile iyice kurulayınız.
Daha geniş bilgi için yerel Sağlık Müdürlüğü hizmetinizdedir. Bulaşıcı ishal hastalıklarında Enfeksiyon Önleme Yasası hükümleri geçerli olduğu için burada güncel duruma ve enfeksiyonla ilgili konulara ilişkin kapsamlı bilgiler mevcuttur. Tüketiciler için daha kapsamlı önerilere Federal Risk Değerlendirme Enstitüsü’nün internet sayfalarından (www.bfr.bund.de) ve Federal Almanya Tüketici Koruma ve Gıda Güvenliği Kurumu’nun internet sayfasından (www.bvl.bund.de) ulaşabilirsiniz. Hastalık tablosuna ilişkin daha fazla teknik bilgi edinmek için Robert Koch Enstitüsü’nün sayfasını da (www.rki.de/campylobacter) ziyaret edebilirsiniz. Hijyen ile enfeksiyondan korunma konusuna ilişkin daha fazla bilgiye Sağlık Eğitimi Federal Merkezi'nin sayfasından (www.infektionsschutz.de) ulaşabilirsiniz.