Rota virüsleri küçük çocuklarda görülen mide bağırsak hastalıklarının en yaygın sebebidir. Bu virüsler oldukça bulaşıcıdır bu sebeple neredeyse tüm çocuklar 5 yaşına kadar bu enfeksiyonu geçirirler. Patojenlere karşı koruma ancak yaşamın ilk yıllarında oluşur fakat bu koruma ömür boyu kalıcı değildir. Bu sebeple bulaşma birçok defa gerçekleşebilir. Özellikle Şubat ve Nisan ayları arasında hastalık vakalarında artış gözlemlenir.
İnsandan insana
Hastalık genellikle temas enfeksiyonu ile yayılır. Hastalar dışkıyla birlikte çok miktarda mikrop atarlar. Bu sırada rota virüsleri ellerde kalan en küçük dışkı zerreleri ile diğer kişilere aktarılabilir. Virüsler ellerden ağza ve daha sonra da sindirim sistemine ulaşır.
Kirlenmiş nesneler ve gıda maddeleri aracılığıyla
Tuvaletler, tutamaklar, müşterek kullanılan havlular, armatürler veya tırabzanlar gibi kirlenmiş nesneler aracılığıyla da bulaşma gerçekleşebilir, zira patojenler çevrede oldukça dirençlidir. Virüsler ellerden ağza ve daha sonra da sindirim sistemine ulaşır. Nadir durumlarda üzerinde patojen bulunan kirlenmiş su veya gıda maddeleri ile bulaşma da gerçekleşebilir.
Rota virüsleri bulaşıcılıklarını kurumuş dışkı üzerinde günlerce sürdürürler. Hatta suyun içinde haftalarca canlı kalırlar.
Aniden başlayan sulu ishal, kusma ve karın ağrısı rota virüs hastalıklarının yaygın belirtileridir. Bazı durumlarda dışkı mukus da içerebilir. Sıklıkla hafif ateş, öksürük ve nezle de görülür. Diğer mide bağırsak hastalıklarına göre Rota virüslerinin yol açtığı mide bağırsak hastalıkları bebeklerde ve küçük çocuklarda genellikle daha ağır seyreder. Şikayetler en az 2 ila 6 gün sürer ve daha sonra kendiliğinden ortadan kaybolur. Ağır seyirli durumlarda hastalar kusma ve ishal sebebiyle hızlı bir şekilde vücut sıvısı kaybederler. Bunun sonucunda baş dönmesi ve dolaşım sistemi sorunları ortaya çıkabilir. Sıvı kaybı dengelenemezse bu durum hayati bir tehlikeye de yol açabilir.
Bunun aksine hastalığın hafif seyrettiği vakalar da görülebilir, ancak hastalık hafif seyretse de hastalar patojen yayarlar.
Hastalık genellikle bulaşmanın gerçekleşmesinden 1 ila 3 gün sonra ortaya çıkar. Virüslerin dışkıyla dışarı atılması şikayetler geçtikten sonra sekiz güne kadar devam edebilir. Bu süre içinde bulaşmaya yol açabilirler. Bazı durumlarda erken doğan bebeklerin ve savunma sistemi zayıf olan kişilerin bulaştırıcılık süreleri çok daha uzundur.
Genellikle bebekler ve iki yaşına kadar küçük çocuklar hastalanırlar. Bu kişilerde hastalığın ağır seyrettiği vakalara daha sık rastlanır. Ayrıca bu kişiler sıvı ve tuz kaybına karşı da oldukça hassastırlar. Bu sebeple bebekler genellikle tedavi için hastaneye sevk edilirler.
Yaşlılar ve bağışıklık sistemi zayıf olan kişiler de daha yüksek risk altındadır. Prensip olarak rota virüs enfeksiyonu herkeste görülebilir. Fakat yetişkinler hastalığı daha hafif geçirirler, hatta bu kişilerde hastalık hiçbir belirti göstermeksizin seyredebilir.
Aşı
El hijyeni
Ellerinizi su ve sabunla titizlikle yıkayınız. Tuvalet ihtiyacı giderildikten sonra, yiyecekleri hazırlamadan önce, yemekten önce ve hasta olan çocukların bezleri değiştirildikten sonra ellerin yıkanması büyük önem taşımaktadır.
Alınacak diğer hijyen önlemleri
Gıda maddeleri ile ilgili doğru uygulamalar
Rota virüsleri ısıya karşı hassastır. Bu virüsler en az 70°C’de iyice ısıtıldıklarında ölürler. Bakterilerin aksine virüsler gıda maddelerinin içinde çoğalmazlar.
Daha geniş bilgi için yerel Sağlık Müdürlüğü hizmetinizdedir. Bulaşıcı ishal hastalıklarında Enfeksiyon Önleme Yasası hükümleri geçerli olduğu için burada güncel duruma ve enfeksiyonla ilgili konulara ilişkin kapsamlı bilgiler mevcuttur. Hastalık tablosuna ilişkin daha fazla teknik bilgi edinmek için Robert Koch Enstitüsü’nün sayfasını da (www.rki.de/rotaviren) ziyaret edebilirsiniz.
Aşı ve hijyen konusuna ilişkin daha fazla bilgiye Sağlık Eğitimi Federal Merkezi’nin sayfasından (www.infektionsschutz.de, www.impfen-info.de) ulaşabilirsiniz.