TÜBERKÜLOZ

Tüberküloz bakterilerin sebep olduğu bir hastalıktır. Patojenler ağırlıkla akciğeri istila ederek ilk belirtiler olarak diğer şikayetlerin yanı sıra öksürüğe yol açarlar ancak neredeyse her bir başka organla ilgili olabilir ve ağır hastalıklara yol açabilirler. Fakat vakaların çoğunda hastalık ortaya çıkmaz. Almanya’da tüberküloz vakalarının sayısı yıllardır istikrarlı bir şekilde gerilemektedir. Bunun sebebi yaşam şartlarındaki iyileşme ve hastalığın etkili tedavisidir. 2009 yılından beri yıllık olarak bildirilen vakaların sayısında neredeyse hiç azalma olmamıştır, hatta 2015 yılında ilk defa önemli bir artış görülmüştür. Bu değişimler güncel göç hareketleri ve nüfusun yaşlanması ile ilişkilidir.
Dünya çapında gittikçe daha fazla tüberküloz bakterisi tedaviye yönelik önemli ilaçlara karşı direnç kazanmaktadır. Bu patojenler daha zor tedavi edilebilir ve genellikle daha uzun süre bulaşıcı olan hastalıklara sebep olmaktadır.

Akciğer tutulumu (en sık görülen durumdur)
Hastalık genellikle yorgunluk ve halsizlik gibi spesifik olmayan şikayetlerle başlar. Ayrıca ateş, istek dışı kilo kaybına yol açan iştahsızlık ve gece terlemesi gibi şikayetler de ortaya çıkabilir. Tipik belirtilerin arasında bazen kanlı balgamla birlikte görülen uzun süreli öksürük ve solunum sırasında ağrı da vardır.

Diğer organ tutulumları (daha nadir)
Bakterilerin lenf ya da kan dolaşımı ile vücuda dağılması halinde, lenf bezleri, akciğer zarı, böbrekler veya idrar yolları gibi diğer organlarda da tutulum görülebilir. Kemiklerin, eklemlerin, omurganın, sindirim sisteminin veya sinir sisteminin tutulumuna daha nadir rastlanmaktadır.

Miliyer tüberküloz ve beyin zarı iltihabı (çok nadir)
Hastalığın çok nadir görülen fakat oldukça korkutucu seyreden tipleri tüberküloz menenjiti ve birçok organın tutulduğu miliyer tüberkülozdur. Bebekler, küçük çocuklar ve bağışıklık sistemi zayıflamış olan kişiler daha büyük risk altındadırlar.

Zamanında teşhis edilen ve tedavisi uygulanan tüberküloz genellikle kalıcı bir hasar bırakmadan iyileşmektedir.

Enfeksiyon genellikle bulaşmayı takip eden 6 ila 8 hafta sonra tespit edilebilmektedir. Ancak bu, hastalığın var olduğu anlamına gelmez, sadece bağışıklık sisteminin patojenlerle mücadele ettiği anlamına gelir. Patojenlerin bulaşmasından sonra ergenlerin ve yetişkinlerin sadece %5 ila %10’unda hastalık ortaya çıkar. Bu oran küçük çocuklarda ve belirgin bağışıklık zayıflığı olan kişilerde %20 ila %40’tır. Tüberküloz patojenlerinin bulaşması sonrasında üç olasılık vardır:

1. Olguların büyük bir kısmında vücudun savunma sistemi patojenleri baskılayarak etkisiz hale getirdiği için hastalık ortaya çıkmaz.

2. Patojenler vücuda girerek ilk etapta uyku moduna geçerler. Fakat savunma sistemi zayıfladığı anda, bulaşmanın üzerinden yıllar hatta on yıllar geçmiş olsa bile hastalık ortaya çıkabilir. Enfekte çocuklarda genellikle tipik şikayetlere rastlanmaz ve bunlar bazı durumlarda gelişim geriliği sebebiyle dikkat çekerler.

3. Hastalık ortaya çıkar

Açık akciğer tüberkülozu olan hastalar, çoğalma becerisine sahip patojenleri balgam yoluyla dışarı attıkları sürece hastalığı bulaştırabilirler. Bu hastaların bulaştırıcılık süreleri etkili bir ilaç kullanıldığında hastalar genellikle 2 ila 3 hafta sonra artık bulaşıcı değildir.

• Üç haftadan daha uzun süren öksürük bir hekim tarafından değerlendirilmelidir. Kanlı öksürük görülmesi halinde durum derhal açıklığa kavuşturulmalıdır. Tüberküloz ne kadar erken teşhis edilirse, o kadar iyi tedavi edilebilir.
• Tedaviyi yürüten kurumun hijyen önlemlerine titizlikle riayet ediniz.
• Hasta kişilerle temas sonrasında temas eden kişide enfeksiyon tespit edilirse önleyici bir tedavi uygulanması önerilir. Bu tedavi hastalığın ortaya çıkmasını engelleyebilir. Küçük çocuklarda, bunların özel hassasiyetleri ve yüksek hastalanma riskleri dikkate alınarak, enfeksiyon henüz tespit edilemese bile önleyici bir tedaviye temastan hemen sonra başlanmalıdır. Böylece enfeksiyon ya da hastalık önlenebilir. İlaç kullanımı doktor tarafından düzenlenecektir.

Önemli: Almanya’da 1998 yılından beri tüberküloza karşı bir aşı tavsiye edilmemektedir.